W trakcie regulowania stanu prawnego gruntów zajętych przed 1 stycznia 1999 r. pod drogę publiczną okazało się, że w liniach rozgraniczających drogi znalazła się jedynie część dotychczasowej działki ewidencyjnej, a zatem nastąpił jej podział. Proszę wyjaśnić kto i dla kogo wykonuje taki podział oraz kto i w jakim dokumencie ten podział zatwierdza.
Ustawa Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną
Podstawę prawną przedstawionej powyżej sytuacji stanowi ustawa z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (pwurap). Zgodnie z tą ustawą (art. 73 ust. 1):
Nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego nie stanowiące ich własności, a zajęte pod drogi publiczne, z dniem 1 stycznia 1999 r. stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego za odszkodowaniem.
Podstawą do ujawnienia w księdze wieczystej przejścia na własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego nieruchomości, o których mowa powyżej, jest ostateczna decyzja wojewody. Decyzja ta ma charakter deklaratoryjny. Stanowi wyłącznie potwierdzenie faktu przejścia własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa lub jednostek samorządu.
Cytowany powyżej art. 73 ustawy pwurap znajduje zatem zastosowanie wobec wszystkich nieruchomości spełniających warunki określone w ust. 1, niezależnie od okoliczności, w jakich nastąpiło zajęcie nieruchomości i wybudowanie drogi publicznej. Kluczowym elementem w stosowaniu powyższego przepisu jest pojęcie drogi publicznej. Z uwagi na brak definicji drogi publicznej w ustawie pwurap po definicję tą trzeba sięgnąć do ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych:
Art. 1
Drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych.
Aby więc, do regulowania stanu prawnego nieruchomości zajętych przed 1 stycznia 1999 r pod drogę publiczną, zastosować przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną zaliczenie drogi do odpowiedniej kategorii dróg publicznych powinno nastąpić przed 1 stycznia 1999 r. Należy więc ustalić czy przed 1 stycznia istniało rozporządzenie lub uchwała odpowiedniego organu jednostki samorządu terytorialnego o nadaniu drodze publicznej odpowiedniej kategorii.
Kategorie dróg publicznych
Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na: drogi krajowe, drogi wojewódzkie, drogi powiatowe oraz drogi gminne.
Kategorię drodze publicznej nadaje:
• Minister właściwy do spraw transportu - w drodze rozporządzenia - w zakresie dróg krajowych;
• Sejmik województwa - w drodze uchwały - w zakresie dróg wojewódzkich;
• Rada powiatu - w drodze uchwały - w zakresie dróg powiatowych;
• Rada gminy - w drodze uchwały - w zakresie dróg gminnych.
W razie braku odpowiedniego rozporządzenia lub uchwały grunty zajęte pod drogi publiczne nie mogą być nabywane w oparciu o ustawę pwurap. Mogą być natomiast nabyte w oparciu o przepisy przeniesienia prawa własności w ramach prawa cywilnego.
Nabywanie nieruchomości na podstawie Ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną
Jeżeli zachodzą przesłanki do nabycia nieruchomości na podstawie ustawy pwurap nie wiadomo kto i dla kogo wykonuje taki podział bo nie jest to w ustawie sprecyzowane. Trzeba w tym względzie sięgnąć po przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami (uogn) oraz rozporządzenia w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości.
Kto wykonuje podział?
Czynności techniczne związane z podziałem nieruchomości może wykonać osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii. W tym przypadku niezbędne jest posiadanie uprawnień z zakresu 2 - rozgraniczanie i podziały nieruchomości (gruntów) oraz sporządzanie dokumentacji do celów prawnych.
Dla kogo podział jest wykonywany?
Postępowanie o podział nieruchomości może być prowadzone na wniosek strony lub z urzędu. W przypadku regulowania stanu prawnego gruntów zajętych przed 1 stycznia 1999 r pod drogę publiczną, podziału nieruchomości można dokonać z urzędu albo na wniosek odpowiednio starosty, wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, zarządu powiatu albo zarządu województwa. Podział taki będzie przeprowadzony niezależnie od ustaleń planu miejscowego, a w przypadku braku planu niezależnie od decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, gdyż jest realizowany w celu wydzielenia części nieruchomości, której własność lub użytkowanie wieczyste zostały nabyte z mocy prawa (Art. 95.3 uogn).
Kto zatwierdza podział?
W ogólnym przypadku podziału nieruchomości dokonuje się na podstawie decyzji wójta, burmistrza albo prezydenta miasta zatwierdzającej podział. W przypadku jednak wydzielenia nieruchomości, której własność lub użytkowanie wieczyste zostały nabyte z mocy prawa nie wydaje się decyzji o której mowa powyżej. Ostateczna decyzja o nabyciu własności lub użytkowania wieczystego zatwierdza podział. Przytoczone brzmienie art. 96 uogn znajduje swoje potwierdzenie w ustawie pwurap - jeżeli istnieje konieczność określenia granic nieruchomości, które przeszły na własność Skarbu Państwa lub własność jednostek samorządu terytorialnego, wojewoda wydając decyzję w tej sprawie, nie wydaje decyzji o podziale nieruchomości.
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Art. 73)
2. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Art. 1-7)
3. Ustawa z dnia 1998 r. o gospodarce nieruchomościami (Art. 95, 96)
4. Rozporządzenie RM z dnia 7 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości
5. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Art. 42, 43)