Mapa średnioskalowa tzn. mapa w przedziale skalowym przyjmowanym zazwyczaj od 1:10 000 do 1: 200 000, o treści ogólnogeograficznej ze szczególnym uwzględnieniem obiektów topograficznych. W Polsce do celów cywilnych stosowane są mapy topograficzne w skalach 1:10 000, 1:25 000, 1:50 000, 1:100 000 i 1: 200 000, z których podstawowe znaczenie mają obecnie mapy w skalach 1:10 000 i 1:50 000 (wg LEKSYKONU GEOMATYCZNEGO wydanego w 2001r przez Jerzego Gażdzickiego).
     Głównym wydawcą cywilnych map topograficznych na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci była Służba Geodezyjno-Kartograficzna.Mapy topograficzne na potrzeby wojska wydawała Służba Topograficzna Wojska Polskiego. Zmieniające się w tym czasie instrukcje techniczne dotyczące opracowywania map oraz zmiana obowiązujących państwowych układów współrzędnych geodezyjnych spowodowały, że zasób tych map tworzy mozaikę arkuszy różniących się sposobem redakcji, układem współrzędnych, metodą wydzielenia arkusza.
     Korzystając z mapy należy zdawać sobie sprawę, że każda mapa topograficzna jest uproszczeniem rzeczywistej sytuacji terenowej. Im mniejsza skala mapy tym to uproszczenie jest większe, a zatem większy jest błąd położenia obiektów topograficznych w przestrzeni. Źródłem błędu, oprócz koniecznych uproszczeń, jest sam proces technologiczny opracowania i przechowywania map (metoda pomiaru terenowego, sposób kartowania, skurcz papieru lub folii). W przypadku korzystania z map topograficznych należy przyjąć szacunkowo następujące średnie błędy położenia obiektów topograficznych:

    * ok. +/- 10 m w przypadku mapy 1:10 000
    * ok. +/- 15 m w przypadku mapy 1:25 000
    * ok. +/- 25 m w przypadku mapy 1:50 000
    * ok. +/- 50 m w przypadku mapy 1:100 000

CytatA     
Ak.    Akademia
Al.    Aleje
al.    aleja (przy nazwie ulicy - alei)
amb.    ambasada
Amb.    Ambasada (w nazwie własnej)
B    
B    bank
b.    bród
b. tran.    baza transportowa
bas. kąp.    basen kąpielowy
bet.    betoniarnia
bibl.    biblioteka
bit.    wytwórnia bitumu
biur.    biurowiec
bl.    posterunek blokowy (kolejowy)
brow.    browar
bud.    budowa
C    
c. tel.    centrala telefoniczna
camp.    kemping
cel.    urząd celny
cem.    cementownia
ceram.    zakłady przemysłu ceramicznego
cg.    cegielnia
chem.    zakłady przemysłu chemicznego
chł.    chłodnia
chm.    plantacja chmielu
ciepł.    ciepłownia, kotłownia
Cieśn.    Cieśnina
cukr.    cukrownia
D    
d. dz.    dom dziecka
d. h.    dom handlowy (towarowy)
d. k.    dom kultury
d. op.    dom opieki
d. paraf.    dom parafialny
d. s.    dom studenta (akademik)
d. wyp.    dom wypoczynkowy
Dln.    Dolny, -a, -e
Dol.    Dolina
dr.    dróżnik
drob.    hodowla drobiu
druk.    zakłady graficzne, drukarnia
drzew.    zakład przemysłu drzewnego
Dw.    Dworzec
E    
el.    elektrownia
elc.    elektrociepłownia
elektr.    zakład wyrobów elektrycznych lub elektronicznych
elew.    elewator
F    
Fab.    fabryka
farb.    wytwórnia farb lub lakierów
farmac.    zakład wyrobów farmaceutycznych
G    
G.    Góra, -y
g.    szyb gazowy
gaj.    gajówka
gar.    garaż, -e
gaz.    gazownia, zbiornik gazu (w skali 1:50 000 również szyb gazowy)
gl.    miejsce wydobycia gliny
gm.    gmina
gorz.    gorzelnia
Grn.    górny, -a, -e
gum.    zkład przemysłu gumowego
H    
H    hotel, motel, zajazd
H.    Hotel (przy nazwie własnej)
h. sport.    hala sportowa
h. targ.    hala targowa
hłd.    hałda
hod.    hodowla (gospodarstwo hodowlane)
I    
im.    imienia
Inst.    Instytut (w nazwie własnej)
instr. muz.    fabryka instrumentów muzycznych
J    
jacht.    przystań jachtowa
Jez., J.    Jezioro
K    
K    kino
K.    Kino (przy lub w nazwie własnej)
Kan.    Kanał (przy lub w nazwie własnej)
Kap.    Kaplica (w nazwie własnej)
kąp.    kąpielisko
kl.    klasztor
kłm.    kamieniołom
koks.    koksownia
Kol.    Kolonia (w nazwie własnej)
konsul.    konsulat
Kop.    Kopalnia (w nazwie własnej)
kop. węgl. brun.    kopalnia węgla brunatnego
L    
ląd.    lądowisko
leś., l.    leśniczówka
letn.    domki letniskowe
M    
M    muzeum
m.    miasto (przy nazwie własnej, w podziale administracyjnym)
M.    Muzeum (w nazwie własnej)
mag.    magazyn, -y
masz.    fabryka maszyn
mat. bud.    fabryka materiałów budowlanych
mebl.    fabryka mebli
met.    zakład wyrobów metalowych
mięs.    zakład mięsny
Min.    Ministerstwo (w nazwie własnej)
mlecz.    mleczarnia
Mł.    Mały, -a, -e (w nazwie własnej)
mł.    młyn
N    
nadl.    nadleśnictwo
nasien.    gospodarstwo nasienne
Nb.    Nabrzeże (w nazwie własnej)
nft., n.    szyb naftowy, zbiornik nafty
niecz.    nieczynny, -a, -e
Nw.    Nowy, -a, -e (w nazwie własnej)
O    
obs. astr.    obserwatorium astronomiczne
obuw.    fabryka obuwia
oczyszcz.    oczyszalnia ścieków
odzież.    zakład odzieżowy (tekstylny)
ogr. dz.    ogródki działkowe
ogrodn.    zakład ogrodniczy
Os.    Osiedle (w nazwie własnej)
osad.    osadnik, -i
P    
P    policja
P.    Przystanek kolejowy (przy nazwie własnej)
p.    parking
p. kol.    Przystanek kolejowy (przy nazwie własnej)
p. prom.    przystań promowa
p. ryb.    przystań rybacka
p. żegl.    przystań żeglugi
pap.    zakład przemysłu papierniczego
pasz.    wytwórnia pasz
piask.    kopalnia piasku, piaskownia
piek.    piekarnia
pl.    plac (przy nazwie własnej)
pl. sport.    plac sportowy
Płd.    Południowy, -a, -e (przy nazwie własnej)
Płn.    Północny, -a, -e (przy nazwie własnej)
Płw.    półwysep (przy nazwie własnej)
pocz.    urząd pocztowy
Politechn.    Politechnika (w nazwie własnej)
Pom.    pomnik (przy lub w nazwie własnej)
pomp.    przepompownia (wody, ścieków, ropy naftowej, itp.)
port lot.    port lotniczy
port ryb.    port rybacki
Pow.    Powiat (w nazwie powiatu, w podziale administracyjnym)
pr.    prom
prec.    fabryka wyrobów precyzyjnych
Prz. Gran.    Przejście Graniczne (w nazwie własnej)
Przedm.    Przedmieście (w nazwie własnej)
przedszk.    przedszkole
Przeł.    Przełęcz (w nazwie własnej)
Przyl.    Przylądek (w nazwie własnej)
psych.    zakład psychiatryczny
pw.    przewóz łodziami
R    
r. zab.    ruiny zabytkowe
rdst.    radiostacja (maszt lub wieża radiowa)
rem.    remiza strażacka
rest.    restauracja (poza zwartą zabudową)
Rez.    rezerwat przyrody (przy lub w nazwie własnej)
rmp.    rampa
rol. st. dośw.    rolnicza stacja doświadczalna
ryb.    fabryka przetworów rybnych
rzeź.    rzeźnia
S    
S    sąd
san.    sanatorium
schr.    schronisko
siarcz.    siarczane (rodzaj wody mineralnej w źródle)
sil.    silos
skł.    plac składowy, składowisko
skórz.    fabryka wyrobów skórzanych
spoż.    zakład przemysłu spożywczego
st.    stacja kolejowa
st. hydr.    stacja hydrologiczna
st. ornit.    stacja ornitologiczna
st. tow.    stacja towarowa
Stad.    stadion (przy nazwie własnej)
stadn.    stadnina koni
stocz.    stocznia
Str.    stary, -a, -e (przy nazwie własnej)
strażn.    strażnica
strz.    strzelnica
susz.    suszarnia
Sz.    szyb (przy nazwie własnej)
szk.    szkoła
szkło    huta szkła
szpit.    szpital
szpit. psych.    szpital psychiatryczny
szt.    sztolnia
Ś    
Śrd.    środkowy, -a, -e (przy lub w nazwie własnej)
św.    święty, -a, -e (przy imieniu lub nazwisku)
Św.    Święty, -a, -e (w nazwie własnej)
T    
T    teatr
t.    tartak
T.    Teatr (w nazwie własnej)
targ.    targowisko
tel.    maszt telekomunikacyjny
TV    wieża lub maszt telewizyjny, ośrodek telewizyjny
tyt.    fabryka wyrobów tytoniowych
U    
UG    urząd gminy
UM    urząd miasta
UMG    urząd miasta i gminy
Uniw.    Uniwersytet (w nazwie własnej)
UP    urząd powiatowy
Ur.    uroczysko (w nazwie własnej)
utyliz.    zakład utylizacyjny
UW    urząd wojewódzki
W    
W.    Wyspa (w nazwie własnej)
w. ciśn.    wieża ciśnień (wodna)
w. obs.    wieża obserwacyjna
war. rem.    warsztat remontowy
went.    wentylacyjny szyb kopalniany
wet.    lecznica zwierząt (punkt weterynaryjny)
wiert.    szyb wiertniczy
wikl.    plantacja wikliny
Wlk.    Wielki, -a, -e (w nazwie własnej)
włók.    zakład przemysłu włókienniczego
Woj.    Województwo (w nazwie województwa, w podziale administracyjnym)
Wsch.    Wschodni, -a, -e (w nazwie własnej)
wyp.    ośrodek wypoczynkowy
Z    
z. kar.    zakład karny (więzienie)
Zach.    Zachodni, -a, -e (w nazwie własnej)
zaj.    zajezdnia (autobusowa, tramwajowa, trolejbusowa)
Zat.    Zatoka (w nazwie własnej)
zdr.    ośrodek zdrowia
zdroj.    zakład zdrojowy, przyrodoleczniczy, itp.
ZOO    ogród zoologiczny
Ż    
żłb.    żłobek
żw.    miejsce wydobywania żwiru
Ź    
źr. min.    źródło mineralne

     Mapa tematyczna jest opracowaniem kartograficznym eksponującym kilka wybranych elementów treści ogólnogeograficznej bądź określone zagadnienie społeczno-gospodarcze lub przyrodnicze.
     To właśnie zbiór map tematycznych jest nośnikiem podstawowych informacji o przemianach środowiska naturalnego, zazwyczaj niekorzystnych, spowodowanych działalnością człowieka.
     Tłem, spełniającym funkcję osnowy geograficznej tzw. podkład, dla przedstawienia treści map tematycznych jest odpowiednio dobrana mapa topograficzna lub jej wybrane elementy.
     W wojewódzkim zasobie geodezyjno-kartograficznym znajdują się następujące mapy tematyczne:

    Mapa hydrograficzna jest mapą tematyczną przedstawiającą w syntetycznym ujęciu warunki obiegu wody zestawione w powiązaniu ze środowiskiem geograficznym. Powstaje na podkładzie mapy topograficznej, na którą nanoszone są wyniki kartowania terenowego zjawisk i obiektów wodnych, przepuszczalności gruntów oraz liczne informacja dotyczące gospodarowania zasobami wodnymi, oceny jakości wody, a także dane dotyczące monitoringu hydrosfery.
    Mapa sozologiczna przedstawia dynamikę przemian zachodzących w przyrodzie w wyniku działalności człowieka. Zawiera informacje dotyczące stanu środowiska przyrodniczego: degradacji, ochrony i form rekultywacji jego elementów.

W wojewódzkim zasobie geodezyjno-kartograficznym znajduje się również:

    Mapa warunków agroekologicznych - zawierająca dane dotyczące zawartości metali ciężkich
      w glebie, pH gleby a także klasyfikację gleb ze względu na przydatność rolniczą.
    Mapa torfowisk - mapa lokalizacji złóż torfu wraz z ich charakterystyką przyrodniczo-gospodarczą
    Mapa geomorfologiczna - mapa form terenu ze szczególnym uwzględnieniem form antropogenicznych.


     Pod pojęciem cyfrowej ortofotomapy należy rozumieć kartometryczny, rastrowy obraz powierzchni (terenu lub innego obiektu) otrzymany na drodze ortorektyfikacji z materiałów źródłowych (zdjęcia lotnicze, zdjęcia naziemne, zobrazowania satelitarne).
     Ortorektyfikacja polega na korekcji zniekształceń obrazu źródłowego (powstałego przeważnie na zasadach rzutu środkowego) spowodowanych deniwelacjami terenu (obiektu) oraz samą geometrią oryginalnego obrazu (pochylenia zdjęć) - krótko mówiąc, polega na przekształceniu obrazu źródłowego do rzutu ortogonalnego, w jakim przedstawiona jest każda mapa Ortorektyfikacja jest procesem w pełni automatycznym wykonywanym przy użyciu specjalistycznego oprogramowania na podstawie niezbędnych danych (elementy orientacji zdjęć oraz numerycznego modelu terenu lub obiektu).
     Dokładność ortofotomapy zależy głównie od dokładności numerycznego modelu opracowywanej powierzchni. Mała ilość informacji o niej, rzadka siatka punktów, brak informacji o liniach szkieletowych terenu (cieki, grzbiety), o liniach nieciągłości terenu (skarpy, urwiska, wiadukty, mosty itp.) znacznie obniża dokładność położenia szczegółów sytuacyjnych na ortofotomapie.
     O dokładności cyfrowej ortofotomapy decyduje terenowa wielkość piksela (elementarna cząstka obrazu rastrowego) terenowego, ta zaś uzależniona jest od rozdzielczości z jaką był zeskanowany materiał źródłowy lub od wielkości matrycy urządzenia rejestrującego (wtedy także od odległości do obiektu). Przyjmuje się, że kartometryczność ortofotomapy cyfrowej nie powinna być mniejsza niż terenowa wielkość piksela. Nieco inaczej ma się sprawa z wydrukiem na papierze - tu trzeba uwzględnić skurcz materiału oraz rozdzielczość urządzenia plotujacego.
     Drugim czynnikiem decydującym o jakości ortofotomapy jest jej jakość radiometryczna (właściwość tonalna obrazu). Te walory zależą od samej jakości materiału źródłowego, błędów skanowania (o ile obraz nie powstał w zapisie cyfrowym), wpływu topografii terenu (ilość i głębokość tonalna cieni spowodowanych wysokimi obiektami i kątem padania promieni słonecznych) oraz przede wszystkim poprawności wykonania tzw. mozaikowania, czyli łączenia kilku obrazów w jeden arkusz ortofotomapy.
     Ortofotomapa posiadając dane georeferencyjne jest pełnowartościowym produktem jak każda mapa - można na niej wykonywać wszelkie operacje analityczne w płaszczyźnie X-Y (odczyt współrzędnych, pomiar odległości, powierzchni). Uzupełniana może być o szeroki wachlarz treści dodatkowej (toponomastyka, hipsometria, wybrane szczegóły lub treść sytuacyjna). Stanowi odmienny obraz i uzupełnienie tradycyjnej mapy, której treść powstaje przeważnie, z tego samego materiału źródłowego (najczęściej zdjęcia lotniczego), ale jest tylko jego zgeneralizowanym, także odpowiednio przetworzonym i zredagowanym obrazem.

UWAGA : nie jest ortofotomapą ani obraz zdjęcia lotniczego (zobrazowania satelitarnego), ani nawet przetworzonego, przy wykorzystaniu oferowanych przez różne oprogramowania, transformacji obrazu (przy użyciu kilku, czy nawet kilkudziesięciu punktów o znanych współrzędnych lub wskazanych na innym obrazie rastrowym). Produkt taki nie ma nic wspólnego z ortofotomapą, aczkolwiek, do pewnych celów może być pomocny.


     Pod pojęciem numerycznego modelu terenu (NMT) należy rozumieć zbiór odpowiednio zebranych punktów (określonych współrzędnymi X,Y,Z) powierzchni terenu wraz z algorytmem interpolacyjnym pozwalającym na określenie kształtu tej powierzchni bądź wyznaczenia wysokości pojedynczych punktów. W polskiej literaturze fachowej brak dotąd oficjalnej, jednolitej definicji NMT. Nazwa pochodzi z tłumaczenia angielskich określeń spotykanych pod akronimami DTM (Digital Terrain Model) lub DEM (Digital Elevation Model).Na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia można odnotować kilka definicji NMT podawanych przez różnych autorów (o różnych profesjach) w okazjonalnych materiałach konferencyjnych :

    numeryczny model powierzchni terenowej jest to numeryczna reprezentacja powierzchni terenu, utworzona zazwyczaj jako zbiór odpowiednio wybranych punktów (X,Y,Z) tej powierzchni oraz algorytmy interpolacyjne umożliwiające odtworzenie jej kształtu w określonym obszarze, [J.Gaździcki, 1990],
    numeryczny model rzeźby terenu jest matematyczną reprezentacją kształtu powierzchni Ziemi zapisaną cyfrowo w sposób algorytmicznie przyporządkowany, [M.Baranowski, 1998],
    numeryczny model terenu jest dyskretną (punktową) reprezentacją wysokości topograficznej terenu, wraz z algorytmem interpolacyjnym umożliwiającym odtworzenie jej kształtu w określonym obszarze [Z. Kurczyński, 1998].

     Dokładność, wiarygodność NMT związana jest bezpośrednio z informacjami zawartymi w zbiorze wejściowym, który powinien najwierniej przedstawiać określony obszar. Cechą najważniejszą nie zawsze jest gęstość "oczka" regularnej siatki kwadratów, w jakiej zbierane są rzędne wysokościowe terenu. Dużo bardziej istotnymi są informacje zawarte w tzw. liniach szkieletowych rzeźby terenu i punktach charakterystycznych takie jak: grzbiety, cieki, wierzchołki, linie nieciągłości (skarpy, wiadukty, mosty, itp.). Dane do NMT pozyskuje się obecnie różnymi sposobami przy wykorzystaniu dostępnych technologii (pomiar bezpośredni, metody fotogrametryczne z pułapu lotniczego lub satelitarnego, radarowe metody altimetryczne - także z obu pułapów).
     Odmiennym nieco pojęciem związanym z NMT jest numeryczny model pokrycia terenu (NMPT). Pojęcie to związane jest często z ortofotomapą zwartych obszarów leśnych. NMPT, jak sama nazwa sugeruje, nie opisuje rzeźby terenu, lecz obiekty sztuczne lub naturalne na niej się znajdujące - czyli na zwartych obszarach leśnych, uśredniony, zgeneralizowany poziom koron drzew. Znajomość NMPT ma znaczenie w pracach związanych np. z projektowaniem linii telekomunikacyjnych.


(na podstawie serii artykułów prof. Romana Kadaja zamieszczonych w publikacjach
naukowo-technicznych w roku 2000).

     Dwa główne elementy definiujące układ współrzędnych geodezyjnych to elipsoida określona tak aby najwierniej odzwierciedlać właściwości geometryczno-fizyczne geoidy w założonym obszarze Ziemi i odwzorowanie kartograficzne powierzchni przyjętej elipsoidy na płaszczyznę.
     Dla obszaru Polski Państwowa Służba Geodezyjno-Kartograficzna zdefiniowała dwa systemy współrzędnych geodezyjnych, w oparciu o które produkowano po 1945 roku mapy topograficzne zarówno cywilne jak i wojskowe:

    PUŁKOWO'42 - wykorzystujący elipsoidę Krasowskiego
    EUREF-89 - oparty na geocentrycznej elipsoidzie GRS'80

     Wymienione systemy są podstawą stosowanych w Polsce kartograficznych układów współrzędnych.
Na systemie PUŁKOWO'42 oparte są następujące układy:

    1942 - państwowy układ współrzędnych płaskich prostokątnych wprowadzony do stosowania uchwałą Prezydium Rządu w 1953r. Zastosowano w nim odwzorowanie Gaussa-Krügera dla stref południkowych trzy- lub sześciostopniowych, z południkami osiowymi, których długości geograficzne Lo wynoszą odpowiednio 15 °, 18 °, 21 ° i 24 ° (strefy trzystopniowe) i 15 °, 21 ° (strefy sześciostopniowe).Układ czterostrefowy, przeznaczony dla map wielkoskalowych (skala 1:5 000 i większe) wykazuje maksymalne zniekształcenia odwzorowawcze na granicach stref ~15cm/km. Układ dwustrefowy, przeznaczony dla map o skalach mniejszych niż 1:5 000, charakteryzuje się maksymalnym zniekształceniem na granicach stref ~ 59cm/km. Układ obowiązywał w geodezyjnej służbie cywilnej do drugiej połowy lat 60., wojskowe mapy wydawane były w tym układzie aż do początku lat 90.
    1965 - państwowy układ współrzędnych płaskich prostokątnych wprowadzony do stosowania w 1968r, przeznaczony głównie dla map wielkoskalowych. Obszar Polski podzielono na pięć stref

Goście nie mogą oglądać obrazków w postach, prosimy Zarejestrować się lub Zalogować


z następująco zdefiniowanymi odwzorowaniami:

   1. odwzorowanie quasi-stereograficzne z punktem styczności płaszczyzny z elipsoidą o współrzędnych Bo = 50o37'30", Lo= 21o05'00". Współczynnik zmiany skali w tym punkcie wynosi 0.9998.
   2. odwzorowanie quasi-stereograficzne z punktem styczności płaszczyzny z elipsoidą o współrzędnych Bo = 53o00'07", Lo= 21o30'10" . Współczynnik zmiany skali w tym punkcie wynosi 0.9998.
   3. odwzorowanie quasi-stereograficzne z punktem styczności płaszczyzny z elipsoidą o współrzędnych Bo = 53o35'00", Lo= 17o00'30" . Współczynnik zmiany skali w tym punkcie wynosi 0.9998.
   4. odwzorowanie quasi-stereograficzne z punktem styczności płaszczyzny z elipsoidą o współrzędnych Bo = 51o40'15", Lo= 16o40'20" . Współczynnik zmiany skali w tym punkcie wynosi 0.9998.
   5. zmodyfikowane odwzorowanie Gaussa-Krügera z południkiem osiowym o długości geograficznej Lo = 18o57'30". Współczynnik zmiany skali w tym południku wynosi 0.999983.

Zniekształcenia liniowe w każdej strefie układu mieszczą się w zakresie od -20 cm/km do +20 cm/km.

    GUGiK-80 - państwowy układ współrzędnych płaskich prostokątnych przeznaczony głównie dla map w skali 1: 100 000 i mniejszych. Wykorzystano w nim jednostrefowe odwzorowanie quasi-stereograficzne z punktem styczności płaszczyzny z elipsoidą o współrzędnych Bo = 52o10'00", Lo = 19o10'00" . Współczynnik zmiany skali w tym punkcie wynosi 0.999714, a maksymalne zniekształcenie liniowe na granicach Polski wynosi ~ 93 cm/km. Układ ten znalazł zastosowanie jedynie przy opracowaniu wydawanej w latach 1980-1984 topograficznej mapy Polski w skali
      1 : 100 000.

Na systemie EUREF-89 oparte są następujące układy:

    1992 - państwowy układ współrzędnych płaskich prostokątnych, stanowiący część państwowego systemu odniesień przestrzennych wprowadzonego do stosowania rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 08.08.2000r. Układ ten przeznaczony jest głównie dla map małoskalowych
      i średnioskalowych. Wykorzystuje się w nim kartograficzne równokątne odwzorowanie Gaussa-Krügera strefy elipsoidy ziemskiej na pobocznicę walca eliptycznego o osi znajdującej się w płaszczyźnie równika. Dla obszaru Polski przyjęto jedną strefę o południku osiowym 19° długości geograficznej wschodniej i współczynniku zmiany skali w tym południku wynoszącym 0.9993. Wartości zniekształceń odwzorowawczych mieszczą się w zakresie od -70 cm/km na południku osiowym do +91 cm/km na wschodniej granicy Polski.
    2000 - państwowy układ współrzędnych płaskich prostokątnych, stanowiący część państwowego systemu odniesień przestrzennych wprowadzonego do stosowania rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 08.08.2000r. Przeznaczony jest głównie dla map wielkoskalowych. Układ ten wykorzystuje kartograficzne równokątne odwzorowanie Gaussa-Krügera strefy elipsoidy ziemskiej na pobocznicę walca eliptycznego o osi znajdującej się w płaszczyźnie równika. Dla obszaru Polski wyodrębniono cztery trzystopniowe strefy południkowe o południkach osiowych, których długości geograficzne wschodnie wynoszą 15 °, 18 °, 21 ° i 24 °. Dla każdej z tych stref współczynnik zmiany skali w południku osiowym wynosi 0.999923, a zniekształcenia liniowe zawierają się w zakresie od -7.7 cm/km na południku osiowym do ~ +7 cm/km na brzegu każdej strefy.
    UTM - międzynarodowy, wojskowo-nawigacyjny układ współrzędnych płaskich stosujący elipsoidę WGS84 i uniwersalne poprzeczne odwzorowanie Mercatora (Universal Transverse Mercator Projection). W Polsce wykorzystywany od początków lat 90. do opracowania map wojskowych zgodnych ze standardami NATO. W układzie tym pas powierzchni elipsoidy pomiędzy równoleżnikami 80oN i 80oS dzieli się na strefy południkowe o rozpiętości 6o długości geograficznej zaczynając od południka 180o. Współczynnik skali w południku środkowym każdej strefy wynosi 0.9996, a zniekształcenie liniowe 40cm/km.
      Układ ten tworzy system meldunkowy dzieląc każdą z południkowych stref (ponumerowanych
      od 1 do 60) na czworoboki sferyczne, każdy o wysokości 8o szerokości geograficznej. Czworoboki te identyfikuje się poprzez kod cyfrowo-literowy np.34 U. Każdy z tych czworoboków dzieli się dalej na kwadraty o boku 100 km , oznaczane za pomocą kombinacji liter.


     Obowiązujący obecnie w Polsce system odniesień przestrzennych wprowadzony do stosowania rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 08.08.2000r.
System ten tworzą:

   1. geodezyjny układ odniesienia EUREF-89 oparty o Geodezyjny System Odniesienia GRS 80 określający parametry geometryczne i fizyczne Ziemi
   2. układ wysokości, w którym wyznacza się wysokości punktów względem średniego poziomu Morza Bałtyckiego w Zatoce Fińskiej, wyznaczonego dla mareografu w Kronsztadzie.
   3. układ współrzędnych płaskich prostokątnych, oznaczony symbolem "2000", stosowany w pracach geodezyjnych i kartograficznych związanych z opracowaniem mapy zasadniczej. Układ ten wykorzystuje kartograficzne równokątne odwzorowanie Gaussa-Krügera strefy elipsoidy ziemskiej na pobocznicę walca eliptycznego o osi znajdującej się w płaszczyźnie równika. Dla obszaru Polski wyodrębniono cztery trzystopniowe strefy południkowe o południkach osiowych, których długości geograficzne wschodnie wynoszą 15 °, 18 °, 21 ° i 24 °. Dla każdej z tych stref współczynnik zmiany skali w południku osiowym wynosi 0.999923.
   4. układ współrzędnych płaskich prostokątnych, oznaczony symbolem "1992", stosowany w mapach urzędowych o skali 1 : 10000 lub mniejszej. Układ ten również wykorzystuje kartograficzne równokątne odwzorowanie Gaussa-Krügera strefy elipsoidy ziemskiej na pobocznicę walca eliptycznego o osi znajdującej się w płaszczyźnie równika. Dla obszaru Polski przyjęto jedną strefę o południku osiowym 19° długości geograficznej wschodniej i współczynniku zmiany skali w tym południku wynoszącym 0.9993.


     Ze względów użytkowych mapy, szczególnie te obejmujące duże obszary kraju, zazwyczaj dzieli się na arkusze. Sposób wydzielenia arkuszy powinien zapewniać ciągłość opracowania kartograficznego
i umożliwiać identyfikację arkusza. Każdemu układowi współrzędnych geodezyjnych towarzyszy zazwyczaj określona metoda podziału mapy na arkusze.

    Układ 1965 - Mapy w tym układzie sporządzane są w prostokątnych arkuszach, wydzielonych w oparciu o siatkę współrzędnych prostokątnych płaskich danej strefy odwzorowawczej tego układu. Wielkość arkuszy wynosi :

          - 80 cm x 50 cm w skali 1:10 000, co odpowiada obszarowi terenu o rozmiarach 8 km x 5 km
          - 64 cm x 40 cm w skalach 1:25 000 i 1:50 000, co odpowiada obszarowi terenu o rozmiarach odpowiednio
            16km x 10km i 32km x 20km

      Punktem wyjścia do podziału oraz do identyfikacji arkuszy mapy topograficznej w skalach 1:5 000, 1:10 000, 1:25 000 i 1:50 000 jest arkusz mapy w skali 1:100 000.
Goście nie mogą oglądać obrazków w postach, prosimy Zarejestrować się lub Zalogować

podzial arkuszy mapy w ukladzie 65 Schemat podziału arkusza mapy topograficznej w skali 1 :100 000 na arkusze w skali 1 : 50 000,
1 : 25 000, 1 : 10 000 w układzie "1965"

    Układ 1942 - W układzie tym mapa podzielona jest na trapezowo-elipsoidalne arkusze w oparciu
      o siatkę południków i równoleżników. Wymiary arkuszy wynoszą odpowiednio:

          2'30" x 3'45" w skali 1:10 000
          5'00" x 7'30" w skali 1: 25 000
          10'00" x 15'00" w skali 1:50 000
          20'00" x 30'00" w skali 1 : 100 000

      Rozmiar terenu objętego tak wydzielonym arkuszem zmienia się wraz ze zmianą szerokości geograficznej, maleje dla arkuszy z kierunku północy a zwiększa się dla arkuszy. Jednak format arkusza papieru dla każdego arkusza mapy jest stały i wynosi 60cm x 59.1cm Punktem wyjścia do podziału na arkusze map jest Międzynarodowa Mapa Świata w skali 1:100 000.

    Układ 1992 - Wymiary trapezoidalnego arkusza mapy wzdłuż długości i szerokości geograficznej w przyjętym podziale międzynarodowym wynoszą:

          2'30" x 3'45" w skali 1:10 000
          5'00" x 7'30" w skali 1: 25 000
          10'00" x 15'00" w skali 1:50 000
          20'00" x 30'00" w skali 1 : 100 000

      Rozmiar terenu objętego tak wydzielonym arkuszem zmienia się wraz ze zmianą szerokości geograficznej, maleje dla arkuszy z kierunku północy a zwiększa się dla arkuszy w kierunku południowym. Jednak format arkusza papieru dla każdego arkusza mapy jest stały i wynosi
      60cm x 59.1cm

Goście nie mogą oglądać obrazków w postach, prosimy Zarejestrować się lub Zalogować


Schemat podziału arkusza mapy topograficznej w skali 1 :100 000 na arkusze w skali 1 : 50 000,
1 : 25 000, 1 : 10 000 w układach "1942" i "1992"


     Według znowelizowanej ustawy z dnia 17 maja 1989 roku ''Prawo geodezyjne i kartograficzne'' służbę geodezyjną i kartograficzną stanowią :

   1. organy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego:

          a) Główny Geodeta Kraju
          b) wojewoda wykonujący zadania przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kartograficznego jako kierownika inspekcji geodezyjnej i kartograficznej, wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie,

   2. organy administracji geodezyjnej i kartograficznej:

          a) marszałek województwa wykonujący zadania przy pomocy geodety województwa wchodzącego w skład urzędu marszałkowskiego
          b) starosta wykonujący zadania przy pomocy geodety powiatowego wchodzącego w skład starostwa powiatowego