Pytanie:
Jakie czynniki wpływają na dokładność wytyczenia sytuacyjnego punktów obiektu metodą biegunową. Proszę podać rozwiązanie dotyczące wytyczenia punktów, jeżeli dysponujemy tachimetrem o niewystarczającej dokładności pomiaru kąta poziomego - (dokładności pomiaru odległości i kąta nie są skoordynowane)?
Zarys odpowiedzi:
Tyczenie jest to zespół czynności geodezyjnych mających na celu wskazanie w terenie lub na realizowanym obiekcie budowlanym punktów o założonym położeniu w przyjętym układzie odniesienia oraz oznaczenie tych punktów w sposób trwały lub tymczasowy.
Na dokładność wpływają następujące czynniki:
- niedokładność osnowy,
- niedokładność wyznaczenia stanowiska - (bieguna tyczenia),
- niedokładność czynności tyczenia - (centrowanie instrumentu, odłożenie kąta i odłożenie odległości),
- niedokładność utrwalenia punktu.
Miarą dokładności tyczenia jest średni błąd tyczenia
mt=Mt/rw którym:
r - współczynnik, którego wartość zależy od wymaganego prawdopodobieństwa poprawności wytyczenia oraz stopnia przypadkowości błędów tyczenia
(przy normalnym rozkładzie błędów tyczenia, gdy należy uzyskać prawdopodobieństwo wyniku tyczenia Pt=0,9973, przyjmuje się współczynnik r=3 lub odpowiednio r=2,5 przy Pt=0,9876 i r=2 przy Pt=0,9545. W przypadku występowania warunków pomiarów wskazujących na możliwość odbiegania rozkładu błędów tyczenia od rozkładu normalnego, należy przyjmować r=4. Wartość współczynnika r określa wykonawca pomiarów).
Mt - graniczny błąd tyczenia ustalany przez wykonawcę na podstawie wzoru
Mt <= K x dl,
gdzie:
K - parametr określający jaką częścią granicznej odchyłki dl może być graniczny błąd wytyczenia
(od 0,4 przy wysokim stopniu ważności przedmiotu tyczenia do 0,1 przy niskim stopniu ważności. W przypadku, gdy mimo wysokiego stopnia ważności wyniku tyczenia nie jest możliwe dopuszczenie małej wartości parametru K (konieczne jest złagodzenie wymaganej dokładności tyczenia), można podwyższyć wartość K. Niezbędne jest wówczas odpowiednie podwyższenie dokładności wykonania czynności budowlano-montażowych. Wartość parametru K powinna być ustalona przez projektanta obiektu lub przez inspektora nadzoru budowlanego oraz skonsultowana pod względem geodezyjnym).
dl - graniczna odchyłka usytuowania tyczonego elementu obiektu.
Biorąc pod uwagę sposób dochodzenia do wskazania ostatecznego położenia punktu tyczonego w tym przypadku należy w pierwszy etapie wskazać przybliżone położenie tyczonego punktu poprzez odłożenie kąta (2 położenia) i odległości oraz oznaczyć go tymczasowo, a następnie pomierzyć kąt poziomy w tylu seriach ile wynika ze wstępnej analizy dokładnościowej i po wyrównaniu pomierzonego kąta obliczyć i wprowadzić poprawkę poprzeczną do celowej trasowania i na tym kierunku odłożyć tyczoną odległość wskazując położenie wytyczonego punktu i oznaczyć ponownie jego położenie. Po dokonaniu pomiarów kontrolnych jeżeli uznamy osiągnięcie zakładanej dokładności utrwalamy ostatecznie położenie punktu, a jeżeli nie to przez kolejne pomiary dochodzimy do stopniowego zwiększania dokładności wytyczonego punktu.
Podstawa prawna:
- Instrukcja techniczna G-3 par. 24 - przepis uszczegóławiający
- rozporządzenie ws. standardów technicznych - par. 57 i par. 58
- PN-N-99310 Geodezja. Pomiary realizacyjne. Terminologia
Co sądzicie o tym pytaniu? A o podstawach prawnych? Zauważyłam, że w kluczu powoływane są Instrukcje i wytyczne techniczne jako tzw. "przepisy uszczegóławiające". Jak to w końcu jest z tymi Instrukcjami? Widzę, że lepiej dobrze je znać... 